Pobieranie opłat półkowych jest bezprawne

Uchwała SN z dnia 19 sierpnia 2009 r. (sygn. III CZP 58/09)

 

W uzasadnieniu wyroku z dnia 26 stycznia 2006 r. II CK 378/2005 Sąd Najwyższy uznał, że art. 18 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 153 poz. 1503 ze zm.: dalej: u.z.n.k.) nie jest przepisem szczególnym, wyłączającym generalnie możliwość stosowania do praktyk nieuczciwej konkurencji przepisów ogólnych kodeksu cywilnego, regulujących wadliwość czynności prawnych. Przepis ten zawiera dodatkowe instrumenty ochrony przed metodami nieuczciwej konkurencji oraz sankcje za jej praktykowanie, które uzupełniają katalog środków tradycyjnych, przewidzianych w tej mierze w kodeksie cywilnym dla wadliwych czynności prawnych. Sąd Najwyższy przyjął w konsekwencji, że umowa zastrzegająca pobieranie dodatkowych opłat za przyjęcie towarów do sprzedaży, innych niż marża handlowa, jest nieważne, jako sprzeczna z art. 58 § 2 k.c.

 

W wyroku z dnia 12 czerwca 2008 r. III CSK 23/2008 przyjęto z kolei, że dla uznania, iż zastrzeganie w umowie innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży stanowi delikt nieuczciwej konkurencji określony w art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k., nie ma decydującego znaczenia sama prawna skuteczność towarzyszących umowie sprzedaży tzw. porozumień marketingowych. W tej sytuacji zatem art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. stwarza samodzielną podstawę domagania się wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści.

 

Pierwszy z ww. poglądów wyrażony został na tle stanu faktycznego powstałego w poprzednio obowiązującym stanie prawnym, w którym zachowanie polegające na zastrzeganiu lub pobieraniu opłat innych niż marża handlowa nie było stypizowane jako czyn nieuczciwej konkurencji. Sąd Najwyższy, uznawszy takie działanie za stanowiące nieuczciwą praktykę handlową poszukiwał podstaw prawnych pozwalających na pozbawienie podmiotu dopuszczającego się takich nagannych zachowań uzyskanych z tego tytułu korzyści. Dlatego też kwalifikował owe zachowania jako sprzeczne z dobrymi obyczajami (art. 3 u.z.n.k.) i szerzej - z zasadami współżycia społecznego, co prowadziło do wniosku, że czynność prawna zastrzegająca pobieranie takich korzyści jest bezwzględnie nieważna (art. 58 § 2 k.c), a tym samym pozwanemu w tamtej sprawie nie przysługiwały w stosunku do powoda żadne roszczenia z tytułu przewidzianej w umowie opłaty za tzw. „otwarcie” (powszechnie określana jako „półkowe”) i zgłoszenie ich w procesie w formie zarzutu potrącenia nie mogło być skuteczne.

 

Po wejściu w życie ustawy nowelizującej (ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o zmianie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Dz. U. 2002 r. Nr 126 poz. 1071) nie ulega już wątpliwości, że tego rodzaju zachowanie stanowi delikt z art. 15 ust. 1 pkt 4 u.z.n.k., oraz, że również takiego deliktu dotyczy sankcja określona w art. 18 ust. 1 pkt 5. Orzeczenie wydane w drugiej z przytoczonych spraw dotyczyło stanu faktycznego zaistniałego na tle nowego stanu prawnego i w tym nowym stanie prawnym Sąd Najwyższy nie widział już potrzeby sięgania do ogólnych przepisów kodeksu cywilnego dotyczących ważności czynności prawnych, skoro sam art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. stwarzał dostateczną wystarczającą podstawę do dochodzenia przewidzianych w nim roszczeń. Stanowisko to należy podzielić, jakkolwiek przeciwko możliwości stosowania powołanego wyżej przepisu przemawiać może zawarte w nim odesłanie do zasad ogólnych, dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia.

 

W ocenie Sądu Najwyższego w obecnym składzie dopuszczalne jest jednak dochodzenie ochrony na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. bez potrzeby sięgania do konstrukcji nieważności umowy z następujących względów: 

• wykładnia systemowa art. 18 u.z.n.k. - regulacja szczególna w stosunku do przepisów kodeksu cywilnego,
• przepisy szczególne mogą wyłączać stosowanie art. 58 k.c. - skutki określonych zachowań można oceniać odrębnie, bez potrzeby sięgania do ogólnych przepisów o nieważności umowy,
• fakt popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji zastępuje przesłankę braku podstawy prawnej, o której mowa w art. 405 k.c.,
• wykładnia celowościowa art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. - możliwość dochodzenia roszczenia o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści, pozbawienie podmiotu popełniającego czyn nieuczciwej konkurencji uzyskanych z tego tytułu korzyści, bez potrzeby poszukiwania jakichś innych, ogólnych rozwiązań,
• roszczenie z art. 18 ust. 1 pkt 5 u.z.n.k. nie może być utożsamiane z wynikającym z umowy sprzedaży roszczeniem o zwrot ceny.   

Źródło: Sąd Najwyższy

Decisions concerning infringement procedures against eleven EU countries

The European Commission on 24 June published five press releases concerning infringement procedures in the field of taxation against eleven EU Member States. For each case, the Member State(s) involved and the area of taxation are briefly mentioned below:

• Czech Republic, Denmark, Ireland, the Netherlands, Finland, Sweden and the United Kingdom, VAT grouping rules (IP/10/795);
• France, excise duties on tobacco (IP/10/793);
• France, VAT rates for first public performances (IP/10/793);
• Ireland, reduced VAT rates for horses and greyhounds, (IP/10/796);
• Luxembourg, inheritance taxation, (IP/10/794);
• The Netherlands, VAT exemption for water sport activities, (IP/10/796);
• Austria, VAT exemption for aircraft (IP/10/796);
• Poland, VAT exemption for aircraft (IP/10/796);
• United Kingdom, income tax rules for seafarers (IP/10/792).

Source: europa.eu

Prawo wyboru aborcji dobrem osobistym kobiety

Wyrok SN z dnia 6 maja 2010 r. (sygn. II CSK 580/09)

Czynem niedozwolonym nie jest doprowadzenie do urodzenia dziecka z ciężkim nieodwracalnym kalectwem albo nieuleczalną chorobą zagrażającą życiu. Jest nim pozbawianie matki prawa wyboru, czy w takiej sytuacji dziecko urodzić, czy nie. Prawo wyboru jest dobrem osobistym kobiety i w razie jego naruszenia, należy się jej zadośćuczynienie, stosownie do art. 448 k.c.

Źródło: Sąd Najwyższy

Lewiatan apeluje w sprawie pakietów medycznych

List do Ministra Finanów i Ministra Pracy w sprawie podjęcia odpowiednich kroków legislacyjnych mających na celu złagodzenie negatywnych konsekwencji orzeczenia NSA z 24 maja 2010 r. (sygn. akt II FPS 1/10) w sprawie konieczności opodatkowania pakietów medycznych.

 

Finansowanie pracownikom zbiorczych pakietów zdrowotnych stało się już jednym ze standardów świadczeń pozapłacowych, dlatego też wskazana uchwała będzie miała znaczący wpływ na dotychczasowe jak i przyszłe zasady podatkowego rozliczania tych świadczeń. W związku z powyższym Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan zwraca się do Ministerstwa Finansów o podjęcie stosownych kroków legislacyjnych mających na celu złagodzenie negatywnych konsekwencji orzeczenia.

 

Pracodawcy

Pracodawcy, którzy nie odprowadzali zaliczek, będą zobligowani do uregulowania zaległości podatkowej wraz z odsetkami. Ponadto, będą musieli dokonać korekt informacji dotyczących odprowadzonych zaliczek. Należy zauważyć, iż korekta ta, w związku z zasadami określania terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych, dotknie rozliczeń począwszy od stycznia 2004 r. Co istotne, do końca 2006 r. pracodawcy sporządzali comiesięczne informacje PIT-4R. Zastosowanie się do uchwały będzie wymagało często sporządzenia kilkudziesięciu korekt wraz z uzasadnieniem.

 

Pracownicy

Niekorzystne konsekwencje dotkną również pracowników, którzy powinni skorygować swoje zeznania roczne na podstawie informacji PIT-11 otrzymanych od pracodawcy. W związku z tym skala korekt zeznań rocznych pracowników będzie bardzo duża. Ponadto może się również zdarzyć, że nie wszyscy pracodawcy będą świadomi znaczenia orzeczenia NSA lub uznają, że to orzeczenie nie dotyczy ich bezpośrednio. W takiej sytuacji mogą zostać nie dokonane korekty PIT 11/PIT 4R, a także nie odprowadzone dodatkowe kwoty zaliczek. Taka sytuacja może też wystąpić z przyczyn obiektywnych np. związanych z likwidacją pracodawcy. Obowiązujące regulacje prawne nie zwalniają w takim przypadku podatnika z odpowiedzialności podatkowej, jak i karnoskarbowej. Podatnik stanie przed konieczności samodzielnego ustalenia wartości przychodu jaki, zdaniem NSA, osiągną w związku z objęciem pakietem medycznym, co w przypadku korekt za lata ubiegłe może okazać się zadaniem skomplikowanym.

 

Ubezpieczenia społeczne

Przyjęcie interpretacji, że oferowany pakiet medyczny, stanowi przychód podatkowy, konsekwentnie musi prowadzić do wniosku, że wartość tych świadczeń stanowi podstawę dla wyliczenia obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, zarówno tych ponoszonych przez pracownika, jak i pracodawcę. To jeszcze potęguje skale problemu. Korekty o których mowa powyżej muszą zostać dokonane również w odniesieniu do deklaracji i składek wymaganych zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych (w tym wypadku okres korekt będzie wynosić aż 10 lat).

 

Żródło: PKPP Lewiatan

Duża nowelizacja kodeksów karnych - zmiany w KPK i KKW

ZMIANY W KODEKSIE POSTĘPOWANIA KARNEGO

 

I. Rekonstrukcja trybu przyspieszonego

 

1) rezygnacja z obligatoryjnego zatrzymania i przymusowego doprowadzenia sprawcy do sądu

- będzie możliwa rezygnacja z zatrzymania i doprowadzenia sprawcy, a zamiast tego zostanie on wezwany do stawiennictwa w sądzie w wyznaczonym terminie (nie później niż 72 godziny od chwili oddania sprawcy w ręce Policji),

- niestawiennictwo oskarżonego nie wstrzyma postępowania – sąd wyda wyrok pod jego nieobecność;

 

2) rezygnacja z obligatoryjnego przesłuchania podejrzanego przez prokuratora przed skierowaniem do sądu wniosku o rozpoznanie sprawy w postępowaniu przyspieszonym

-przesłuchanie będzie wymagane jedynie wtedy, gdy zachodzić będą podstawy do wystąpienia z wnioskiem o skazanie bez rozprawy (art. 335 k.p.k.) albo gdy podejrzany zgłosi wniosek o dobrowolne poddanie karze (art. 387 k.p.k.),

-rozwiązanie wychodzi naprzeciw postulatom praktyków, wskazujących na niecelowość każdorazowego przesłuchania podejrzanego przez prokuratora, w sytuacjach gdy wcześniej został on już przesłuchany przez funkcjonariusza Policji.

 

3) rezygnacja z obligatoryjnej obrony przed sądem

- oskarżony będzie mógł wnosić o wyznaczenie mu obrońcy z urzędu na ogólnych zasadach (w szczególności na podstawie tzw. prawa ubogich),

- zostaną obniżone koszty postępowania przyspieszonego, ponoszone zarówno przez Skarb Państwa, jak i oskarżonych (od których, w wypadku skazania, koszty wynagrodzenia obrońcy powinny zostać – co do zasady – zasądzone jako element kosztów procesu).

 

4) wprowadzenie możliwości zastosowania instytucji tzw. skazania bez rozprawy (art. 335 k.p.k.)

- dotychczas w postępowaniu przyspieszonym możliwe było jedynie zastosowanie instytucji tzw. dobrowolnego poddania karze (art. 387 k.p.k.).

 

5) wprowadzenie możliwości kilkukrotnego przerywania rozprawy prowadzonej w trybie przyspieszonym, w ramach okresu 14 dni

- dotychczas możliwe było dokonanie w tym okresie tylko jednej przerwy w rozprawie.

 

II. Zmiany w zakresie dozoru (środka zapobiegawczego)

 

1) wskazanie w przepisie, że w ramach dozoru można na oskarżonego nałożyć zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami oraz zakaz przebywania w określonych miejscach (art. 275 § 2 k.p.k.),

 

2) przeniesienie do k.p.k. tzw. dozoru warunkowego (obecnie określonego w art. 14 ustawy z 25 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie)

- ponadto dozór taki będzie mógł zastosować również prokurator (obecnie – jedynie sąd),

- zmiana powinna prowadzić do szerszego stosowania dozoru warunkowego, to zaś może skutkować zmniejszeniem się liczby tymczasowych aresztowań.

 

III. Zmiany w zakresie europejskiego nakazu aresztowania

 

Zmiany przepisów dotyczących europejskiego nakazu aresztowania (rozdziały 65a i 65b k.p.k.), uwzględniające zalecenia zawarte w Raporcie Komisji Europejskiej oceniającym implementację do prawa wewnętrznego Decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2001 r. – o europejskim nakazie aresztowania i procedurach przekazania między państwami członkowskimi europejskiego nakazu aresztowania (2002/584/JHA); zmiany te polegają m.in. na:

- rozszerzeniu możliwości wydania przez sąd ENA również na sytuacje, kiedy przestępstwo zostało popełnione poza terytorium RP,

- wprowadzeniu możliwości wydania ENA przez sąd w odniesieniu do spraw będących w toku postępowania sądowego i wykonawczego, także ex officio

- rozszerzeniu możliwości wydania ENA przez sąd na sytuacje, gdy istnieje jedynie prawdopodobieństwo, że osoba ścigana może przebywać na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej (art. 607d § 1 k.p.k.).

 

IV. Zmiany wykonujące wyroki Trybunału Konstytucyjnego

 

1) poddanie kontroli sądowej postanowień w przedmiocie dowodów rzeczowych oraz postanowień dotyczących przeszukania i zatrzymania rzeczy, jak również czynności prokuratora w tym zakresie (art. 236 k.p.k.)

- kontrola ta będzie realizowana przez sąd rejonowy, w którego okręgu toczy się postępowanie,

- obowiązujący stan prawny przewiduje w takich wypadkach jedynie kontrolę prokuratora nadrzędnego, realizowaną w drodze zażalenia wniesionego przez osobę, której prawa zostały naruszone,

- przepis art. 236 § 2 k.p.k. w obowiązującym brzmieniu został wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2007 r., sygn. K 38/07, uznany za niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji.

 

2) uzupełnienie art. 247 § 1 k.p.k. polegające na określeniu przesłanek dopuszczalności zarządzenia zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej przez prokuratora. Przesłanki, o których mowa powyżej, to:

- uzasadniona obawa, że osoba podejrzana nie stawi się na wezwanie w celu przeprowadzenia czynności procesowej,

- uzasadniona obawa, że osoba podejrzana w inny bezprawny sposób będzie utrudniała przeprowadzenie czynności procesowej,

- potrzeba niezwłocznego zastosowania środka zapobiegawczego;

 

Dostosowanie brzmienia przepisu do standardu konstytucyjnego wyznaczonego przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 5 lutego 2008 r. w sprawie sygn. akt K 34/06, w którym Trybunał orzekł, że przepis art. 247 § 1 k.p.k. jest niezgodny z art. 41 ust.1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji.

 

ZMIANY W KODEKSIE KARNYM WYKONAWCZYM

 

I. Unormowanie przesłanek odmowy zgody na widzenie tymczasowo aresztowanego z osoba najbliższą

 

Nowelizacja:

- precyzuje zakres prawa do widzenia wskazując, że tymczasowo aresztowany ma prawo do co najmniej jednego widzenia w miesiącu z osobą należącą do kręgu osób najbliższych (art. 217 § 1a k.p.k.),

- określa zamknięty katalog przesłanek odmowy zgody na widzenie

-może to nastąpić wyłącznie wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że widzenie zostanie wykorzystane: i) w celu bezprawnego utrudnienia postępowania karnego, ii) do popełnienia przestępstwa, w szczególności podżegania do przestępstwa,

- wprowadza środek odwoławczy od zarządzenia o odmowie wyrażenia zgody na widzenie tymczasowo aresztowanego z osoba najbliższą.

- tymczasowo aresztowanemu oraz ubiegającej się o widzenie osobie dla niego najbliższej przysługiwać będzie zażalenie do sądu, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany. Zażalenie na zarządzenie prokuratora rozpoznawać będzie prokurator nadrzędny (art. 217 § 1c k.p.k.).

 

II. Pozostałe zmiany w Kodeksie karnym wykonawczym

 

Pozostałe zmiany dotyczą głównie wykonywania kary ograniczenia wolności oraz wykonywania środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia sprawcy przestępstwa skierowanego przeciwko wolności seksualnej, popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, w zakładzie zamkniętym albo skierowania na leczenie ambulatoryjne i powiązane są z projektowanymi zmianami Kodeksu karnego w zakresie tej kary i tego środka.

 

ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE

 

Minister Sprawiedliwości, w związku z upoważnieniami wynikającymi ze znowelizowanych przepisów, wydał komplet należących do jego właściwości aktów wykonawczych. Wydane zostały następujące rozporządzenia:

 

1) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 maja 2010 r. w sprawie sposobu zapewnienia oskarżonemu możliwości korzystania z pomocy obrońcy i jego wyboru w postępowaniu przyspieszonym oraz organizacji dyżurów adwokackich (na podstawie art. 517j § 2 k.p.k.);

 

2) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 27 maja 2010 r. w sprawie trybu postępowania przy zawieraniu przez podmioty uprawnione umowy ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków skazanych wykonujących nieodpłatną, kontrolowaną pracę na cele społeczne oraz pracę społecznie użyteczną (na podstawie art. 56a § 2 k.k.w.);

 

3) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2010 r. w sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności oraz prace społecznie użyteczne (na podstawie art. 58 § 3 k.k.w.).

 

Źródło: Ministerwstwo Sprawiedliwości

Duża nowelizacja kodeksów karnych - zmiany w KK

I. Usunięcie istotnych błędów i luk normatywnych

 

1) Wprowadzenie możliwości odpowiedzialności karnej nieletniego za zgwałcenie ze szczególnym okrucieństwem

-usunięcie luki normatywnej będącej rezultatem nowelizacji Kodeksu karnego z 2005 r.

-dokonane poprzez uzupełnienie katalogu czynów, zawartego w art. 10 § 2 k.k., za które nieletni, który w chwili czynu ukończył 15 lat, może odpowiadać karnie. 

 

2) Wprowadzenie przepisu określającego sposób łagodzenia kary 25 lat pozbawienia wolności (w ramach nadzwyczajnego złagodzenia kary)

-usunięcie luki normatywnej będącej rezultatem nowelizacji Kodeksu karnego z 2005 r.

-zgodnie z nowym rozwiązaniem, w wypadku gdy czyn zagrożony jest co najmniej karą 25 lat pozbawienia wolności, stosując nadzwyczajne złagodzenie kary sąd będzie musiał orzec karę nie krótszą niż 8 lat pozbawienia wolności (od 8 do 15 lat).

 

II. Obrona Konieczna – obligatoryjne niepodleganie karze osoby odpierającej zamach, w sytuacji przekroczenia granic obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia

 

- obecnie: w takiej sytuacji sąd stosuje odstąpienie od wymierzenia kary, skutkuje to koniecznością przeprowadzenia całego postępowania, w tym sądowego, skierowania aktu oskarżenia przeciwko osobie broniącej się,

 

- konsekwencje: stygmatyzacja osoby, która przekroczyła granice obrony koniecznej, wydłużenie i podniesienie kosztów postępowania; odstąpienie od wymierzenia kary jest w sensie prawnym równoznaczne ze skazaniem (osoba, wobec której odstąpiono od wymierzenia kary, w rozumieniu prawa jest osobą skazaną za przestępstwo, a informacja o skazaniu podlega odnotowaniu w KRK),

 

- po wejściu zmian: niepodleganie karze, jako negatywna przesłanka procesu, uzasadniać będzie odmowę wszczęcia postępowania albo jego umorzenie,

- nie będzie aktu oskarżenia i postępowania sądowego oraz łączących się z tym kosztów i stygmatyzacji

- osoba broniąca się będzie osobą niekaraną.

 

III. Podwyższenie wysokości grzywien

 

1) nowelizacja podwyższa grzywny:

- samoistne oraz kumulatywne – do 540 stawek dziennych (obecnie – 360),

- akcesoryjne (orzekane obok kary pozbawienia wolności w zawieszeniu) – do 270 stawek (obecnie – 180),

- kumulatywna orzekana za przestępstwa gospodarcze – do 3000 stawek dziennych (obecnie – 2000).

 

2) tym samym możliwe będzie orzeczenia maksymalnie grzywien w kwocie:

- samoistna i kumulatywna – 1.080.000 zł (jeden milion osiemdziesiąt tysięcy) (obecnie – 720.000 zł),

- akcesoryjna – 540.000 zł (obecnie – 360.000 zł),

- kumulatywna orzekana za przestępstwa gospodarcze – 6.000.000 zł (sześć milionów) (obecnie – 4.000.000 zł).

 

IV. Podniesienie efektywności kary ograniczenia wolności

 

Zmiany polegają na:

- umożliwieniu wymierzenia kary ograniczenia wolności w wymiarze do 2 lat, zamiast kary pozbawienia wolności, w ramach instytucji tzw. kary zamiennej (obecnie – maksymalnie 1 rok);

- szerokim określenie kręgu podmiotów, w których może być przez skazanych wykonywana nieodpłatna kontrolowana praca na cele społeczne (nie tylko podmioty należące do samorządu lokalnego, ale także m.in. placówki pomocy społecznej oraz służby zdrowia oraz organizacje użyteczności publicznej);

- zniesieniu obciągającego podmiot zatrudniający obowiązku ubezpieczenia osób wykonujących wyznaczoną pracę od następstw nieszczęśliwych wypadków (koszty te zostaną pokryte przez Skarb Państwa);

- ograniczenie czynności sądu w zakresie organizowania oraz kontrolowania wykonania tej kary, i przekazanie w tym zakresie kompetencji zawodowemu kuratorowi sądowemu;

- ograniczenie biurokratycznych obowiązków obciągających podmiot zatrudniający, związanych z organizacją i dokumentowaniem pracy skazanego.

 

V. Wzmocnienie ochrony interesów pokrzywdzonego

 

1) znaczne rozszerzenie środka karnego w postaci nakładanego na sprawcę przestępstwa obowiązku naprawienia szkody (art. 46 k.k.)

- umożliwienie orzeczenia obowiązku w razie skazania za jakiekolwiek przestępstwo; obecnie - możliwe jedynie za 6 kategorii przestępstw: przeciwko życiu i zdrowiu, mieniu, obrotowi gospodarczemu, bezpieczeństwu w komunikacji, prawom pracownika oraz środowisku,

- umożliwienie orzeczenia również obowiązku zadośćuczynienia za krzywdę (a więc za szkodę o charakterze niematerialnym); obecnie - jedynie za szkodę materialną,

- umożliwienie orzeczenia przez sąd obowiązku również z urzędu, pomimo braku wniosku osoby uprawnionej (np. z powodu nieporadności lub zastraszenia przez sprawcę); obecnie – jedynie na wniosek pokrzywdzonego lub prokuratora.

 

2) umożliwienie pokrzywdzonemu umocowania w charakterze pełnomocnika również radcy prawnego (obecnie pełnomocnikiem osoby fizycznej może być jedynie adwokat – art. 88 k.p.k.).

- rozwiązanie zwiększy dostęp do profesjonalnej pomocy dla pokrzywdzonego i powinno skutkować obniżeniem cen pomocy prawnej.

 

VI. Poszerzenie możliwości stosowania warunkowego przedterminowego zwolnienia

 

- rozwiązanie polega na zniesieniu wymogu odbycia przez skazanego co najmniej 6 miesięcy kary (w wypadku recydywistów – 1 roku), jako przesłanki ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie

- obecne rozwiązanie jest krytykowane, jako niesłusznie pogarszające sytuację osób skazanych na krótkoterminowe kary pozbawienia wolności (do 6 miesięcy), które w ogóle nie mogą korzystać z warunkowego zwolnienia.

 

VII. Umożliwienie wymierzenia kary łącznej 25 lat pozbawienia wolności w sytuacji, gdy żadna z kar łączonych nie jest tak surowa

 

- rozwiązanie umożliwi wymierzenie kary łącznej 25 lat p.w., jeżeli suma kar łączonych wynosi 25 lat lub więcej, i co najmniej jedna z nich wynosi nie mniej niż 10 lat p.w.

-obecnie w takiej sytuacji maksymalny wymiar kary łącznej to 15 lat.

 

VIII. Wprowadzenie obligatoryjnej terapii sprawców zgwałcenia pedofilskiego oraz zgwałcenia kazirodczego

 

- sprawca takiego czynu popełnionego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, po odbyciu kary pozbawienia wolności będzie obowiązkowo kierowany na ambulatoryjną terapię albo umieszczany w zakładzie zamkniętym, w celu przeprowadzenia takiej terapii;

- środek będzie stosowany bezterminowo (do momentu uchylenia lub istotnego zmniejszenia ryzyka powrotu skazanego do tego rodzaju przestępstwa),

- terapia będzie miała charakter farmakologiczny (leki obniżające popęd seksualny), będzie mogła być też wzmacniana psychoterapią,

- terapia farmakologiczna nie będzie stosowana w przypadku, gdy jej przeprowadzenie spowodowałoby poważne niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia skazanego,

- jeżeli skazany, wobec którego orzeczono środek w postaci leczenia ambulatoryjnego, będzie uchylał się od tego leczenia, niezwłocznie zostanie zatrzymany i osadzony w zakładzie zamkniętym.

 

IX. Zaostrzenie odpowiedzialności za zgwałcenie pedofilskie i kazirodcze

 

Rozwiązanie polega na wprowadzenie dwóch nowych typów zbrodni (kara od 3 do 15 lat p.w.):

- przestępstwa zgwałcenia osoby małoletniej poniżej 15 lat,

- przestępstwa zgwałcenia wstępnego, zstępnego, przysposobionego, przysposabiającego, brata lub siostry (art. 197 § 3 k.k.).

 

X. Wprowadzenie nowych typów przestępstw przeciwko wolności, wolności seksualnej i obyczajności

 

1) kryminalizacja utrwalania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej, z użyciem w tym celu wobec niej przemocy, groźby bezprawnej lub podstępu oraz rozpowszechniania wizerunku nagiej osoby lub osoby w trakcie czynności seksualnej bez jej zgody (art. 191a § 1 k.k.),

- przestępstwo w rozdziale Kodeksu karnego grupującym przestępstwa przeciwko wolności,

- usuwa lukę normatywną, stanowiącą rezultat rozwoju nowych technologii, w szczególności sieci telekomunikacyjnych (nieograniczona możliwość rozpowszechniania takich utrwalonych treści),

- tego rodzaju rozpowszechnianie obecnie jest niekaralne, pomimo oczywistej karygodności, i może być wykorzystywane do retorsji lub szantażu.

 

2) kryminalizacja dwóch postaci tzw. groomingu - czyli nawiązywania przez Internet (lub inną sieć) kontaktu z dzieckiem w celu jego seksualnego wykorzystania. Nowy art. 200a k.k. zawierał będzie dwa nowe typy przestępstw:

- znamiona pierwszego z nich wypełniał będzie sprawca, który w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 (zgwałcenie pedofilskie) lub art. 200 (obcowanie płciowe z małoletnim poniżej 15 lat), jak również produkowania lub utrwalania treści pornograficznych, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej nawiązuje kontakt z małoletnim poniżej lat 15, zmierzając, za pomocą wprowadzenia go w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania sytuacji albo przy użyciu groźby bezprawnej, do spotkania z nim,

- ten typ przestępstwa zagrożony będzie karą pozbawienia wolności do lat 3 (art. 200a § 1 k.k.);

- odpowiedzialności za drugi typ przestępstwa podlegać będzie sprawca, który za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub sieci telekomunikacyjnej małoletniemu poniżej lat 15 składa propozycję obcowania płciowego, poddania się lub wykonania innej czynności seksualnej lub udziału w produkowaniu lub utrwalaniu treści pornograficznych, i zmierza do jej realizacji,

- ten typ przestępstwa zagrożony będzie karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 (art. 200a § 2 k.k.).

- wprowadzenie kryminalizacji groomingu pozwoli dostosować prawo polskie w tym zakresie do postanowień Konwencji z Lanzarote (Konwencji Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych), przyjętej przez Polskę w dniu 25 października 2007 r. (dotychczas nie ratyfikowanej),

- efektywność zwalczania groomingu zostanie wzmocniona możliwością stosowania w odniesieniu do takich czynów kontroli operacyjnej (nowelizacja art. 19a ustawy o Policji).

 

3) kryminalizacja publicznego propagowania lub pochwalania zachowań o charakterze pedofilskim

- nowy art. 200b k.k. przewiduje za tego rodzaju przestępstwo karę grzywny, karę

ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,

- propozycja pochodziła z projektów poselskich (druk nr 1289 oraz nr 1465),

- propozycja w trakcie prac w Sejmie zyskała poparcie Rządu.

 

XI. Zmiany odnoszące się do problematyki zniesławienia

 

1) zniesieniu kary pozbawienia wolności za podstawowy typ przestępstwa zniesławienia;

 

2) obniżeniu do 1 roku kary pozbawienia wolności za kwalifikowany typ tego przestępstwa (zniesławienie dokonane za pomocą środków masowego komunikowania; obecnie – do 2 lat);

 

3) modyfikacji kontratypu dozwolonej krytyki, określonego w art. 213 § 2 k.k.)

- dla legalizacji zarzutu dotyczącego postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną wystarczająca będzie prawdziwość zarzutu,

- zmiana dostosowuje prawo do zakresowego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2008 r., sygn. akt SK 43/05.

 

Źródło: Ministerstwo Sprawiedliwości

Nie zmieniaj planów wyjazdowych z powodu wyborów prezydenckich

Głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania

 

Wyborca, który zamierza zmienić miejsce pobytu przed dniem wyborów może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania. Z zaświadczeniem takim można głosować w dowolnym obwodzie głosowania w kraju, za granicą lub na polskim statku morskim.

 

Wniosek o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania składa się w urzędzie gminy, w której wyborca będzie ujęty w spisie wyborców, najpóźniej w 2. dniu przed dniem wyborów, tj. do dnia 18 czerwca 2010 r.

 

Wyborca otrzyma dwa zaświadczenia: zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu pierwszego głosowania oraz zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania.

 

W przypadku przeprowadzania ponownego głosowania wyborca zmieniający miejsce pobytu po dniu pierwszego głosowania, a przed ponownym głosowaniem, może otrzymać zaświadczenie o prawie do głosowania w dniu ponownego głosowania. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia składa się po dniu pierwszego głosowania w urzędzie gminy, w której wyborca jest ujęty w spisie wyborców, nie później jednak niż w 2. dniu przed dniem ponownego głosowania, tj. do dnia 2 lipca 2010 r.

 

Wyborca, któremu wydano zaświadczenie o prawie do głosowania zostanie z urzędu skreślony ze spisu wyborców w miejscu stałego zamieszkania.

 

W przypadku utraty zaświadczenia o prawie do głosowania, niezależnie od przyczyny, nie będzie możliwe otrzymanie kolejnego zaświadczenia, ani wzięcie udziału w głosowaniu w obwodzie właściwym dla w miejsca stałego zamieszkania.

 

Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

 

WAŻNE: Pismo Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 8 czerwca 2010 r. do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w sprawie wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania (sygn. ZPOW-603-105/10)

 

Państwowa Komisja Wyborcza, w związku z informacjami od wyborców o trudnościach z otrzymaniem zaświadczenia o prawie do głosowania, przypomina, że zaświadczenia wydawane są w trakcie godzin pracy danego urzędu gminy. Niedopuszczalne jest wprowadzanie jakichkolwiek ograniczeń w tym zakresie, tj. wyznaczenie krótszych godzin wydawania zaświadczeń. Zaświadczenia mogą być odbierane do dnia 18 czerwca 2010 r. do upływu godzin pracy urzędu, a w przypadku konieczności przeprowadzenia ponownego głosowania - do dnia 2 lipca 2010 r. do upływu godzin pracy urzędu.

 

Jednocześnie Państwowa Komisja Wyborcza raz jeszcze przypomina, że zgodnie z § 15 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie spisu wyborców oraz wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 72, poz. 849, z późn. zm.) zaświadczenia o prawie do głosowania wyborca może odebrać osobiście lub przez upoważnioną pisemnie osobę. Z przepisów powołanego rozporządzenia wynika, że upoważnienie jest jedynym dokumentem, który musi sporządzić wyborca. Również wniosek o wydanie zaświadczenia w imieniu wyborcy może złożyć osoba przez niego upoważniona.

 

Państwowa Komisja Wyborcza ponadto wyjaśnia, że uznawane przez urzędy gmin powinny być nie tylko oryginalne upoważnienia do odebrania zaświadczenia, lecz również przesłane faksem.

 

Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza